Tja, ik ben ook maar een mens.
De palingen hebben het beroerd. Dat betoogde de dochter van een goede vriendin. Dat maakte indruk. Ik beloofde nooit meer paling te eten, maar wist tegelijkertijd dat het een kansloze missie was. Dus de volgende dag ondertekende ik online de petitie ‘power to the paling’. Daarmee kocht ik mijn schuldgevoel af.
Twee weken later belde een vriendelijke mevrouw en bedankte voor het ondertekenen van de petitie. Ik had zin in een praatje en zij blijkbaar ook, dus we keuvelden wat over de manier waarop we leven en hoe belangrijk het voor onze kinderen is dat we zorgen voor het behoud van onze wereld. En na een minuut of vijf bedankte ze me nogmaals en zei dat met mijn hulp er toch weer wat meer overlevingskans bestond voor de bomen in het Amazonegebied. ………………
“Wat zegt u?” vroeg ik. En zij herhaalde haar zin over de bomen in het Amazonegebied. Lachend vertelde ik dat ik het hele gesprek met palingen in mijn achterhoofd had gezeten. Waarop zij ook lachte en we nog vijf minuten spraken over de onwaarschijnlijke overeenkomst tussen paling en bomen.
Deze gebeurtenis is een mooie illustratie van de werking van aannames. Je praat met iemand en neemt aan het over hetzelfde te hebben, terwijl dat misschien helemaal niet zo is.
In ons werk als interventiekundige zijn we alert. Een belangrijke taak als interventiekundige is om gesprekken tussen mensen te organiseren en op te merken als het gesprek vaag wordt maar toch iedereen elkaar precies lijkt te begrijpen.
Laatst zei bijvoorbeeld iemand in een gesprek: “het heeft tijd nodig”. Dan is het zaak om te vragen: “Wat bedoel je daarmee? Wat betekent dat voor jou? Hoe is dat voor anderen?”
Om met dit fenomeen te kunnen werken gebruiken wij de filosofie van het sociaal constructionisme: het gezamenlijk betekenis geven aan een ervaren werkelijkheid. Ieder beleeft de werkelijkheid en geeft die betekenis op basis van ervaringen in het verleden. En in groepen gebeurt dat gezamenlijk. Maar het is wel belangrijk om dat expliciet te maken.
Wij gebruiken de ladder van gevolgtrekking als model: een simpel model wat weergeeft hoe je van een observatie (gewoon gedrag dat je ziet) via het doen van aannames en het maken van interpretaties uiteindelijk een conclusie trekt over wat er gebeurt. Je vult zoveel in!
Als je je bewust bent dat dit gebeurt, ben je ook in staat om je eigen conclusies, aannames en interpretaties te checken bij je gesprekspartners. En een gezamenlijk verhaal maken over de werkelijkheid waarin je je bevindt. Dat leidt tot meer samenhang en verbinding en betere samenwerking.
Wat overigens niet wegneemt dat je soms toch een hilarisch gesprek hebt over palingen, terwijl het eigenlijk over bomen in het Amazonegebied gaat. Tja, ik ben ook maar een mens.